Kaseta VHS-c Kamera VHS-c Magnetowid VHS-C
Specyfikacja techniczna i historia formatu „Kaseta VHS-C, Kamera VHS-C, Magnetowid VHS-C”
1. Specyfikacja Techniczna Formatu VHS-C
1.1. Nośnik danych – Kaseta VHS-C
1.1.1. Wymiary i konstrukcja kasety
Wymiary fizyczne:
Długość: 92 mm
Szerokość: 58 mm
Grubość: 20 mm
Materiał obudowy: Tworzywo sztuczne (ABS) o wysokiej odporności na uderzenia i zarysowania.
Mechanizm kasety:
Dwa bębny (szpule) z taśmą magnetyczną.
Wbudowany system zapobiegający cofaniu taśmy.
Zatrzaskowe zabezpieczenie przed przypadkowym nadpisaniem.
Typ taśmy magnetycznej: Tlenek żelaza (Fe2O3) lub droższe wersje z domieszką tlenków chromu.
Długość taśmy: 30, 45 lub 60 minut nagrywania w trybie SP (Standard Play) i do 90 minut w trybie LP (Long Play).
Grubość taśmy: 13 µm (mikrometrów).
Kolorystyka: Zwykle czarny lub przezroczysty plastik, czasami z kolorowymi etykietami.
vhs-c kamera
1.1.2. Parametry zapisu na taśmie VHS-C
Szerokość taśmy: 12,65 mm (taka sama jak w standardowych VHS).
Prędkość przesuwu taśmy:
SP (Standard Play) – 23,39 mm/s
LP (Long Play) – 11,70 mm/s
Liczba ścieżek zapisu:
Dźwięk mono/stereo (głowica równoległa).
Ścieżka kontrolna (synchronizacja taśmy) na krawędzi.
Ścieżka wideo zapisywana metodą zapisu skośnego (ang. helical scan) przy użyciu głowicy obracającej się pod kątem.
Pasmo częstotliwości wideo: 3 MHz do 4 MHz (niższa jakość w porównaniu do formatu Hi8 i Video8).
Pasmo częstotliwości audio: 100 Hz do 10 kHz (mono) lub do 15 kHz (stereo Hi-Fi).
Częstotliwość odświeżania obrazu:
NTSC: 29,97 kl./s (półklatki)
PAL: 25 kl./s (półklatki)
Rozdzielczość wideo:
NTSC: 240 linii poziomych
PAL: 250 linii poziomych
kaseta vhs-c
1.1.3. Metody zapisu obrazu i dźwięku
System zapisu obrazu: Technika „skośnego zapisu ścieżkowego” (ang. helical scan).
Kodowanie koloru: NTSC, PAL, SECAM – zależne od regionu, w którym używana była kaseta.
Zapisywanie dźwięku: Analogowy zapis dźwięku wzdłuż taśmy (mono) lub w standardzie Hi-Fi (stereo) w wersjach bardziej zaawansowanych.
1.2. Urządzenia – Kamera VHS-C
1.2.1. Budowa i konstrukcja
Typ obudowy: Kompaktowa obudowa wykonana z tworzywa ABS lub stopów magnezu (w modelach premium).
Układ optyczny:
Obiektywy o zmiennej ogniskowej (zoom optyczny 10x do 20x).
Przysłona od f/1,4 do f/2,8, w zależności od modelu.
System autofokusa.
System stabilizacji obrazu:
Optyczny lub elektroniczny system stabilizacji (EIS).
Typ sensora obrazu: CCD (ang. Charge-Coupled Device) – najczęściej 1/3 cala.
Wyświetlacz: Wizjer optyczny lub ekran LCD (w późniejszych modelach).
1.2.2. Elektronika i interfejsy
Procesor obrazu: Dedykowany układ odpowiedzialny za przetwarzanie sygnału wideo.
Interfejsy zewnętrzne:
Wyjście A/V (Composite) – żółty (wideo), biały (audio mono) lub czerwony (audio stereo).
Port S-Video – w niektórych modelach do lepszego transferu wideo.
Zasilanie: Akumulatory NiCd, NiMH lub litowo-jonowe (Li-Ion) o napięciu 6V-7,2V.
Sterowanie: Mechaniczne przyciski oraz zdalne sterowanie na podczerwień (IR).
1.3. Urządzenia – Magnetowid VHS-C
1.3.1. Konstrukcja i budowa
Typ mechanizmu: System ładowania kaset z przodu (ang. front-loading) lub z góry (ang. top-loading) w starszych modelach.
Kompatybilność: Adapter kaset VHS-C umożliwiający odtwarzanie w standardowym magnetowidzie VHS.
System automatycznego przewijania taśmy: Funkcja automatycznego przewijania na początek po zakończeniu nagrania.
1.3.2. System zapisu i odtwarzania
magnetowid vhs-c
System zapisu: Zapis analogowy w formacie VHS (identyczny z VHS-C, różnica jedynie w rozmiarze kasety).
Głowice wizyjne: Głowica helical scan obracająca się z prędkością 1500 obr./min.
Złącza wejścia/wyjścia: Wejścia/wyjścia A/V (Composite) oraz czasami port SCART.
Tryby odtwarzania:
SP – standardowy czas odtwarzania.
LP – dwukrotnie dłuższy czas odtwarzania, kosztem jakości obrazu.
Zasilanie: 110–240 V AC, zależnie od rynku.
2. Historia Formatu VHS-C
2.1. Początki
1982 – Japońska firma JVC wprowadza format VHS-C jako kompaktową wersję formatu VHS.
Główne założenie – Umożliwienie użytkownikom nagrywania materiałów wideo na mniejszych, przenośnych kasetach, które można później odtwarzać w standardowych magnetowidach VHS przy użyciu adaptera.
2.2. Rozkwit i popularność (lata 80. i 90.)
VHS-C był alternatywą dla 8 mm Video8 firmy Sony.
Kamery VHS-C były tańsze, a kasety można było odtwarzać w zwykłym magnetowidzie VHS (dzięki adapterowi).
Popularność w latach 90. – VHS-C staje się standardem nagrywania domowych filmów z wakacji, wesel i wydarzeń rodzinnych.
2.3. Schyłek formatu (lata 2000-2010)
Wzrost popularności formatów cyfrowych (DV, MiniDV) oraz pojawienie się kamer HDD (dyskowych) i SD (kart pamięci).
VHS-C stopniowo wypierany przez bardziej kompaktowe i wygodne formaty cyfrowe.
2006 – Oficjalne zaprzestanie produkcji wielu modeli kamer VHS-C.
2.4. Dziedzictwo
Trwałość – Wiele kaset VHS-C z nagraniami domowymi jest nadal w użyciu.
Digitalizacja – Obecnie wiele osób konwertuje nagrania VHS-C na nośniki cyfrowe, takie jak DVD czy pliki MP4.
Dzięki tym szczegółom, specyfikacja techniczna i historia formatu VHS-C ukazują jego rewolucyjny wpływ na domowe nagrywanie wideo, choć dzisiaj jest to już format przeszłości.
3. Technologia Działania Formatu VHS-C
3.1. Zasada działania głowicy zapisującej
Technologia zapisu skośnego (Helical Scan):
Głowica bębna obraca się pod kątem około 6 stopni względem osi taśmy.
Zapis odbywa się na skośnych ścieżkach w poprzek taśmy, co zwiększa gęstość zapisu.
Ten typ zapisu umożliwia znacznie lepsze wykorzystanie powierzchni taśmy niż w systemach o zapisie wzdłużnym (np. w magnetofonach).
Głowica magnetyczna:
Składa się z dwóch wirujących głowic na bębnie, które zapisują obraz w postaci ścieżek.
Głowice te pracują naprzemiennie, co pozwala zapisać półklatki obrazu na taśmie.
Prędkość obrotowa bębna z głowicą wynosi około 1500 obr./min.
Ścieżki zapisu na taśmie:
Każda ścieżka na taśmie jest przeznaczona dla jednej półklatki obrazu (systemy NTSC i PAL).
Zapis jest realizowany w postaci sygnału FM (ang. Frequency Modulation) w celu uniknięcia problemów z szumem niskiej częstotliwości.
3.2. Systemy sterowania i synchronizacji
Ścieżka kontrolna (Control Track):
Umieszczona na brzegu taśmy, zawiera impulsy synchronizacyjne wykorzystywane do precyzyjnego sterowania prędkością przesuwu taśmy i bębna głowicy.
Dzięki ścieżce kontrolnej możliwe jest stabilne odtwarzanie i przewijanie z dokładnym zatrzymywaniem obrazu w odpowiednim momencie.
System automatycznego napinania taśmy:
Wbudowany mechanizm odpowiedzialny za regulację napięcia taśmy, co zapobiega jej nadmiernemu rozciągnięciu lub zerwaniu.
Podczas odtwarzania i nagrywania taśma jest utrzymywana w odpowiednim napięciu, co pozwala na stabilny zapis i odczyt sygnału.
3.3. System zapisu obrazu i dźwięku
Zapis obrazu (Video Track):
Zapis skośny (helical scan) w systemie NTSC (29,97 kl./s) lub PAL (25 kl./s) na przemian półklatka A i półklatka B.
Rozdzielczość pozioma wynosi od 240 do 250 linii telewizyjnych, co jest wartością znacznie niższą niż współczesne standardy cyfrowe (np. 480p, 720p).
Zakres dynamiczny obrazu jest ograniczony w stosunku do formatów cyfrowych.
Zapis dźwięku (Audio Track):
Dźwięk zapisywany jest wzdłuż jednej z krawędzi taśmy, równolegle do ścieżki kontrolnej.
W wersjach bardziej zaawansowanych (np. VHS Hi-Fi) dźwięk stereo jest zapisywany jako sygnał FM w osobnych ścieżkach, co zapewnia lepszą jakość dźwięku.
Maksymalna częstotliwość próbkowania to 15 kHz w wersjach stereo Hi-Fi.
3.4. Formaty nagrywania
SP (Standard Play):
Standardowy tryb nagrywania o lepszej jakości, ale krótszym czasie nagrania (np. 30 minut na kasetę VHS-C).
Wyższa prędkość przesuwu taśmy (23,39 mm/s).
LP (Long Play):
Dłuższy czas nagrania (np. do 60-90 minut), ale kosztem jakości obrazu i dźwięku.
Niższa prędkość przesuwu taśmy (11,70 mm/s), co obniża jakość obrazu i dźwięku.
3.5. Proces nagrywania i odtwarzania
Nagrywanie:
Kamera przetwarza obraz z matrycy CCD na sygnał wideo, który jest przekształcany do formatu FM.
Sygnał jest przekazywany do głowicy wizyjnej i zapisywany na skośnych ścieżkach taśmy.
Odtwarzanie:
Taśma jest odczytywana przez głowicę bębna obrotowego.
Sygnał FM jest demodulowany, a obraz odtwarzany na ekranie telewizora lub przesyłany do magnetowidu.
4. Zalety i Wady Formatu VHS-C
4.1. Zalety
Kompaktowy rozmiar kaset: W porównaniu do pełnowymiarowych kaset VHS, kasety VHS-C były bardziej przenośne i łatwiejsze w obsłudze.
Kompatybilność: Kasety VHS-C mogły być odtwarzane w standardowych magnetowidach VHS dzięki adapterom.
Niższy koszt: Niższe koszty produkcji i tańsze urządzenia niż konkurencyjne formaty (Video8, Hi8).
Dostępność: VHS-C szybko stał się popularny i powszechnie dostępny na całym świecie.
4.2. Wady
Niższa jakość obrazu: VHS-C oferował niższą rozdzielczość niż konkurencyjne formaty, takie jak Hi8.
Ograniczony czas nagrania: W trybie SP maksymalny czas nagrania wynosił 30 minut (w LP 60-90 minut).
Problemy z trwałością taśmy: Taśma magnetyczna z czasem ulegała zużyciu, rozciągnięciu lub uszkodzeniu mechanicznemu.
Złożony mechanizm: Skomplikowany mechanizm obrotowego bębna głowicy był podatny na uszkodzenia i wymagał precyzyjnego serwisowania.
5. Porównanie VHS-C z innymi formatami (Video8, Hi8, MiniDV)
Cecha VHS-C Video8/Hi8 MiniDV
Rok wprowadzenia 1982 1985 (Video8) 1995 (MiniDV)
Rozdzielczość 240-250 linii 280-400 linii 500 linii (MiniDV)
Długość nagrania 30-90 min 30-120 min 60-90 min
System zapisu Skośny (Helical) Skośny (Helical) Cyfrowy (DV)
Jakość obrazu Średnia Dobra (Hi8) Bardzo dobra
Format dźwięku Mono/Stereo Hi-Fi Mono/Stereo Hi-Fi Cyfrowy (PCM)
6. Znaczenie i Dziedzictwo VHS-C
Domowe nagrania: VHS-C umożliwił nagrywanie rodzinnych filmów, takich jak wesela, urodziny czy wakacje, które nadal są przechowywane w wielu domach.
Adapter VHS-C: Prosty sposób na oglądanie kaset VHS-C na standardowym magnetowidzie VHS.
Konwersja do formatu cyfrowego: Obecnie popularne jest przenoszenie nagrań VHS-C na płyty DVD lub pliki cyfrowe (MP4) w celu ich długoterminowego przechowywania.
Format VHS-C, choć dziś jest uważany za przestarzały, pozostaje ikoną w historii domowej rejestracji wideo. Jego wpływ na rozwój nowoczesnych kamer i systemów nagrywania wideo jest niepodważalny. Dziś ślady tej technologii można znaleźć w archiwach rodzinnych oraz w usługach konwersji VHS na cyfrowe formaty.
